Her yıl dünya genelinde 250 bin kadın rahim ağzı kanserinden hayatını kaybediyor. Genital siğiller ise toplumda yüzde 1 oranında görülüyor. 20’li yaşlarda bu oran yüzde 7’ye çıkıyor. Bu nedenle rahim ağzı kanserine ve genital siğile neden olan HPV virüsü (Human Papilloma Virus) son yıllarda toplumsal olarak giderek önem kazanmaya başladı.
Eskiden bu virüsten korunma şansı yokken son yıllarda yapılan araştırmalar sonunda geliştirilen aşılarla HPV enfeksiyonu ve dolayısıyla rahim ağzı kanserinin büyük oranda önlenebildiği saptanmıştır. Rahim ağzı kanseri ile mücadelede günümüzde HPV aşısı öne çıkmaktadır.
HPV aşısının uygulandığı bölgelerde yapılan bilimsel çalışmalarla rahim ağzı kanserine neden olan yüksek riskli tip HPV virüsü tespit edilen kişi sayısında ciddi miktarlarda azalma olduğu saptanmıştır. HPV’nin yaklaşık 14 yüksek riskli tipi bulunuyor. Bunlardan, aşının da içerisinde bulunan tip 16 ve 18 hastalığın yüzde 70’inden sorumlu. Geriye kalan yüzde 30’luk bölümün ise maalesef henüz aşısı yoktur.
Günümüzde 3 farklı koruyucu HPV aşısı kullanılıyor. Bunlardan birincisi; sadece en çok rahim ağzı kanseri yapan iki HPV tipine karşı koruması olan ikili aşı. İkincisi ikili aşıda var olan tiplerin yanında erkek ve kadında siğillere neden olan HPV tiplerine karşı da koruması olan dörtlü aşıdır.
Dörtlü aşının kapsadığı HPV tipleri, rahim ağzı kanserlerinin yaklaşık yüzde 70’inden sorumlu tutulan HPV 16 ve HPV 18’in yanında, genital siğillerin yaklaşık yüzde 90’nından sorumlu olan ve kanser ile ilişkili olmayan HPV 6 ve HPV 11’i de içermektedir. Üçüncüsü ise erkek ve kadında siğillere neden olan HPV tipleri yanında kansere neden olan ek yedi HPV tipine karşı koruması olan dokuzlu aşı. Dokuzlu aşı henüz Türkiye’ye gelmemiştir. Ancak kısa sürede gelmesi beklenmektedir
HPV aşısı, çocuklara dokuz yaşından itibaren yapılabiliyor. Dünya çapındaki tüm uzmanlar 11-12 yaşındaki çocukların aşılanmasının önemi konusunda fikir birliğine ulaşmış durumda. HPV aşısının hem kız hem de erkek çocuklara yapılması öneriliyor. Avustralya, Kanada, Portekiz, Norveç, Finlandiya, Danimarka gibi gelişmiş ülkelerde ücretsiz olarak okul aşılaması yapılıyor Eğer çocuk okul aşılamasını kaçırdıysa; erkeklerde 21, kızlarda ise 25 yaşına kadar telafi aşılaması yapılabiliyor.
HPV aşısı canlı veya ölü mikrop bulundurmadığından HPV infeksiyonu kanser veya ölüm gibi yan etkileri bulunmuyor. Sadece çocukluk çağı aşıları gibi hafif ateş, aşı yerinde hafif ağrı ve kızarıklık yapabiliyor. Aşnın hamilelere uygulanması tercih edilmiyor. Yine de hamile olduğunu bilmeden aşı yaptıran kişinin gebeliğini sonlandırmasına da ihtiyaç duyulmuyor.
Rahim ağzı kanseri aşısı yapılsa bile mutlaka tarama programlarına devam edilmesi gerekiyor. 21 yaşından itibaren tüm kadınlara yılda bir PAP Smear yaptırması öneriliyor.HPV ile PAP smear testinin beraber kullanıldığı taramanın, yani Co-Test’in ise 30 yaşından itibaren yaptırılması tavsiye ediliyor. Eğer ikisi de iyi çıkarsa beş yıl içerisinde rahim ağzı kanseri veya kanser öncesi lezyonu gelişme oranı yüzde 0, 08’e düşüyor.
