Türkiye’de her iki kişiden birinde görülen göz kuruluğu, tedavi edilmezse körlüğe kadar gidebiliyor. Oysa hastanın kendi kanından yapılan bir serumla bu sorunun tedavisi mümkün. Böylece ilacın muhtemel yan etkileri de önlenmiş oluyor.  

Medical Park Bahçelievler Hastanesi Göz Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Turgay Çetin, göz kuruluğu ve hastanın kendi kanından yapılan otolog serum tedavisiyle ilgili bilgi verdi.

Gözyaşının yetersizliği veya kalitesinin düşmesiyle oluşan göz kuruluğu, ülkemizde en sık görülen göz hastalıkları arasında geliyor. Gözde batma hissi ve yanmayla başlayan belirtilerle kendini gösteren göz kuruluğu, tedavi edilmediğinde kornea tutulumu ile körlüğe kadar giden bir seyir izliyor. Göz sağlığı alanındaki son teknolojilerle hastanın kendi kanından alınarak yapılan otolog serum, göz kuruluğu ve göz kuruluğuna bağlı kornea ve göz kapaklarının iç yüzeylerini kaplayan tabakada (konjonktivita) oluşan sorunlara çare oluyor. 

Gözyaşı, gözyaşı bezleri ve göz kapaklarının iç yüzeylerini kaplayan tabaka (konjonktivita) tarafından salgılanır. Bir kısmı buharlaşarak, önemli bir kısmı da gözyaşı kanalıyla burun içine aktarılarak gözü terk eder. Gözyaşı tabakası kendi içinde üç katlıdır ve bunların herhangi birisinde sıkıntı olduğu zaman kendini göz kuruluğu şeklinde belli eder. İlk olarak batma hissiyle başlayan kuru göz, daha sonra kornea tutulumu ile körlüğe kadar giden bir seyir izleyebilir. Gözyaşı kalitesinin bozulması, beraberinde gözdeki bağışıklık sistemini de etkileyerek göz yapılarını her türlü enfeksiyon ve iltihabi olaya karşı korumasız hale getirir. Kimyasal yanıklar, menopoz sonrası durum, anti-alerjik, anti-depresan ilaçlar, uyku ilaçları, şeker hastalığı, hipertansiyon, guatr diye bilinen tiroit bezi hastalıkları ve alkol, göz kuruluğuna sebep olabilir. Kuru göz hastalığında en şiddetli tip ‘Sjogrensendromu’ diye bilinen, gözde neredeyse hiç gözyaşı olmaması durumudur.

Gözyaşı kalitesinin bozulması gözdeki bağışıklık sistemini de etkileyerek göz yapılarını enfeksiyon ve iltihabi olaylara karşı korumasız hale getirebilir. Kimyasal yanıklar, menopoz, anti-alerjik, anti-depresan ilaçlar, uyku ilaçları göz kuruluğuna neden olabilir.  Göz kuruluğu olan kişilerde şeker,  hipertansiyon, guatr diye bilinen tiroid bezi gibi sistemik hastalıkların habercisi olabilir. Bu nedenle araştırılması gerekir. Bunun yanı sıra alkol kullanımı da  göz kuruluğuna sebep olabilir. 

Otolog serum tedavi yönteminde hastanın kanı alınarak 24 saat bekletiliyor. Daha sonra ayrıştırılarak çözeltinin üzerine çıkan serum belli oranda fizyolojik serumla çoğaltılıyor ve oluşturulan serum hastanın gözüne uygulanıyor. Buzdolabı koşullarında soğuk zincire dikkat edilirse, bu serum 7-10 gün kadar uygulanıyor. Özellikle kuru göz hastalığına bağlı kornea ve konjonktiva bozukluklarında yardımcı tedavi olarak son yıllarda kullanılıyor. Hastanın kendi kanından üretildiği için ‘uyum sorunu’ ve yan etki gibi problemlerle de karşılaşılmıyor. Etkisi birkaç gün, hatta bazen birkaç saat içinde başlıyor. Bu tedavide önemli hususlardan biri,otolog serumun uygun ve steril laboratuvar koşullarında, deneyimli bir ekip tarafından hazırlanması. Ayrıca kornea naklinde, plasentanın göz yüzeyinde kaplama durumunda, gözde asit alkali yanıklarında, alerjide ve bazı enfeksiyonlarda kullanılmaktadır.

Göz kuruluğuna karşı bazı önlemler almak,  şikâyetleri en aza indirmeyi sağlar. İlk şart, bol bol göz kırpmaktır. Dakikada 6 kez göz kırpmaya özen gösterin. Özellikle sürekli bilgisayar başında çalışan kişiler göz kuruluğu açısından risk altında bulunuyor.  Bu nedenle bol bol su içmek ve düzenli balık yağı kullanımı göz kuruluğunu engelleyebilir.  Klimaların fazla çalıştığı ortamlarda nemölçer kullanılmalı,  ortam nemini dengelemek için nemlendirici cihazlar kullanılabilir.  

Bunun yanı sıra klimaların temizliğine dikkat edilmelidir. Uykusuzluk da göz kuruluğuna neden olabilir.  Günde 8 saatlik uyku göz sağlığı açısından da önemlidir.    

Ultraviyole ışınları göz kuruluğuna neden olabilir. Güneş gözlükleri karbondan yapılmıştır, karbon ise ultraviyoleyi en iyi emen elementtir.   Bu nedenle yaz ya da kış güneş gözlüğü kullanılmasına dikkat edilmedir. Uzun uçak seyahatleri göz kuruluğunu tetikleyebilir, gözyaşı  damlası kullanılmalıdır.  Alerji göz kuruluğuna, göz kuruluğu da alerjiye neden oluyor.  Bu nedenle 6 ayda bir doktor muayenesi  büyük önem taşıyor. 

Oruç tutarken vücudun gün boyu susuz kalması, göz kuruluğu şikayetlerinin artmasına neden olabilir.  12 saatte su içilmezse vücuttan 1.5 litre su kaybı oluşur.  İftar ve sahurda bol su içmeye özen gösterilmeli ve suni gözyaşları kullanılmalı,  yağ göz yüzeyinde suyun buharlaşmasını engeller ve cilde de iyi gelir. Bu  nedenle balık yağı desteği alınabilir.

Gözlerde yanma, batma ve kuruluk hissi ve 

'Kum tanesi kaçmış gibi' gözde yabancı cisim hissi, 

Gözlerde ağrı, kızarıklık, 

Göz içerisinde ve çevresinde mukus iplikçileri (yapışkan bir akıntı), 

Rüzgar, klima, sigaradan rahatsızlık hissi, 

Yoğun batma sonrası aşırı yaşarma, 

Kontakt lens kullananlarda konforun bozulması, 

Lensin sık kuruması,