Medical Park Gebze Hastanesi Klinik Psikolog Gizem Sezgiç dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu hakkında kısa bilgiler verdi. 

Sezgiç şunları söyledi:

Bir türlü ders başına oturtamıyoruz, ödev yaptırmak sanki işkence.  Sürekli ‘hadi’ demek zorunda kalıyoruz. İlgisiz, isteksiz, sorumluluklarını alamıyor. Yerinde oturamıyor, sınıfta arkadaşlarının da dikkatini dağıtıyor. Bilgisayar ya da televizyon karşısında aşırı dikkatli, seslensek duymaz. Konu derse gelince sürekli mola vermek istiyor. Bu cümleler, dikkat eksikliği,  hiperaktivite bozukluğu tanısı almış çocukların ailelerine tanıdık gelebilir. 

Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB): Bireylerin yaşına ve gelişim düzeyine uygun olmayan dikkat sorunları, aşırı hareketlilik ve dürtüsellik (yetersiz dürtü kontrolü)ile kendini gösteren, yaşam boyu varlığını hissettiren psikiyatrik bir bozukluktur.  Hakkında uzun yıllardır çok sayıda çalışma yapılabilmiş, hatırı sayılır bilgi birikimi edinilmiştir.  

Medical Park Gebze Hastanesi Klinik Psikolog Gizem Sezgiç dikkat eksikliği belirtilerini şöyle sıralıyor:

•Dikkatin kolayca dağılması

•Ayrıntıları fark edememe, dikkatsiz hatalar yapma

•Seslenildiğinde dinlemiyormuş gibi görünme

•Görevleri düzenlemekte zorlanama (zaman yönetimi, planlama, organizasyon)

•Uzun süreli dikkat gerektiren işlerden kaçınma

•Başladığı işte, görevde, oyunda dikkatini sürdürmekte güçlük yaşama

•Yönergeleri izlemekte, görevlerini tamamlamakta, başladığı işi sonlandırmakta zorlanma

•Unutkanlık

•Eşyaları kaybetme (kalem, silgi, ceket vs.)

Aşırı Hareketlilik (Hiperaktivite) Belirtileri:

•Oturduğu yerde bile kıpırdanma, el ve ayakların boş durmaması

•Oturması beklenen yerlerde oturamama

•Sürekli koşuşturma halinde olma

•Sakince oyun oynamakta zorlanma

•Motor takılmış gibi sürekli hareket etme

•Çok konuşma

Dürtüsellik (İmpulsivite) Belirtileri:

•Soru sorulmadan yanıt verme

•Sırasını beklemekte güçlük çekme

•Söz kesme, oyunları bölme

Belirtilerin süresi ve şiddeti, hangi ortamlarda görüldüğü, yaşanan işlev kaybı sorunu tanımlarken belirleyici olmaktadır. İşlev kaybı; akademik alan, aile içi ilişkiler, sosyal ilişkiler, benlik saygısı vb. alanlarda kendini gösterebilir. Ana belirtilerin yanı sıra, ikincil sorunlar (kaygı bozukluğu, davranım bozukluğu, depresyon, özel öğrenme güçlüğü vb.) da eşlik edebilir.

DEHB Alt Tipleri:  Belirtiler, DEHB tanısı alan çocuklarda farklı düzeylerde görülebilir. 

Dikkat Eksikliği Önde Tip: Dikkat sorunlarının belirgin olduğu, hareketliliğin belirgin olmadığı tiptir.

Aşırı Hareketlilik Önde Tip: Aşırı hareketliliğin ve dürtüselliğin belirgin olduğu, dikkat sorunlarının belirgin olmadığı tiptir.

Bileşik Tip: Hem dikkat eksikliği hem aşırı hareketlilik ve dürtüsellik belirtilerinin birlikte görüldüğü tiptir.

Yapılan araştırmalar, dikkat eksikliği hiperkativite bozukluğunun ilkokul dönemi çocuklarının %3-5’inde görüldüğünü belirtmektedir. Genetik yatkınlık üzerine eklenen çevresel kimi etkilerin de riski arttırdığı belirtilir. 

DEHB araştırılması ve tanı konulması aşamasında çocuk/genç, aile, öğretmen, klinik psikolog ve psikiyatristler işbirliği yaparak ilerlerler.  Aile ve öğretmenlerden alınan bilgiler ile çocuk/gençlerle yapılan gözlem ve görüşmeler, kullanılan test ve ölçekler değerlendirilerek psikiyatri birimine yönlendirilir. Gerekli görülen tedavi seçenekleri aileye bildirilir.