Multipl miyelom, kemik iliğinde plazma hücresi adı verilen bir grup hücrenin kontrol dışı ve anormal artışına bağlı olarak gelişen bir kanser türü. Hematolojik kanserler arasında her 10 kanserden 1’inde görülen multipl miyelom genellikle 60 yaş üstü kişilerde gelişse de hastaların yüzde 5-10’unu 40 yaşından genç kişiler oluşturuyor.
Toplum tarafından az bilinen ve hekimlerin ‘esrarengiz’ olarak tanımladığı multipl miyelomun en yaygın belirtisi şiddetli kemik ağrıları ve travma olmadan gelişen kırıklar oluyor. Kansızlık ise diğer önemli sinyalini oluşturuyor. Bu hastalıktan aynı zamanda böbrekler de etkileniyor ve aniden böbrek yetmezliği gelişebiliyor. Tıp dünyasından gelen güzel haberler ise yüreklere su serpiyor.
Acıbadem Maslak Hastanesi Hematoloji Uzmanı Prof. Dr. Mustafa Çetiner, özellikle son yıllarda tıp dünyasında yaşanan baş döndürücü gelişmelerin hastalığın tedavisinde umutları hızla arttırdığına dikkat çekerek, “Akıllı ilaçlar ve kemik ilgi nakli nakli sayesinde eskisine oranla çok daha başarılı sonuçlar alınıyor ve hastaların yaşam süresi ile kalitesi artıyor” diyor.
Tek tip üretilen proteinler sorumlu oluyor!
Multipl miyelom, kemik iliğinde bağışıklık sistemimizin bir bölümünden sorumlu olan plazma hücrelerinin hastalığı. Normal koşullarda plazma hücreleri bağışıklık sistemimizde kilit rol oynayan ve immün globülin adı verilen bir grup protein (antikor) salgılıyor. Ancak bazen artan plazma hücreleri, sadece tek tip, fonksiyonu olmayan anormal bir protein salınımına neden oluyor. Bu anormal durum normal antikorların yapımında da ciddi eksiklikler oluşturuyor. Kemik iliğinde sayıca artan plazma hücreleri, diğer normal kemik iliği hücrelerinin yapımına engel olabiliyor. Bunun sonucunda da multipl miyelom kanseri gelişiyor.
Erkeklerde daha fazla görülüyor
Multipl miyelom hastalığının neden oluştuğu henüz bilinmese de bazı faktörlerin riski artırdığı belirtiliyor. Yapılan araştırmalara göre; multipl miyelom erkeklerde, ileri yaşlarda (ortalama görülme yaşı 60) ve aile öyküsü olan kişilerde daha yaygın görülüyor. Bunların yanı sıra “radyasyona maruz kalmak, enfeksiyonlar, kronik inflamasyon, böcek öldürücü tarım ilaçlarına maruz kalmak, petrokimya endüstrisinde veya ahşap işlerinde çalışmak” da riski artıran etkenler arasında yer alıyor.
Dünyada en çok kemik iliği nakli yapılan hastalık
Multipl miyelomun tedavisinde amaç, hastaların yaşam sürelerini uzatmak ve kaliteli bir yaşam sürmelerini sağlamak. Hematoloji Uzmanı Prof. Dr. Mustafa Çetiner, multipl miyelomun dünyada en çok kök hücre transplantasyonu, bir başka deyişle kemik ilgi nakli yapılan bir hastalık olduğunu belirterek, “Günümüzde kemoterapi yaklaşımları giderek azalıyor ve bunların yerini hedefe yönelik antikor tedavileri, hücre içi sinyal iletilerini hedef alan ve hücreleri ölüme sürükleyen tedaviler alıyor. Bu tedavilerle ortalama 5 yıl olarak bildirilen sağ kalım süreleri 10 yılın üstüne çıktı ve bu gidişle çok daha artacağa benziyor” diyor.
EN SIK GÖRÜLEN 3 BELİRTİSİNE DİKKAT!
Multipl miyelom hastalığında üç temel belirti ön plana çıkıyor. Hematoloji Uzmanı Prof. Dr. Mustafa Çetiner, bu belirtileri şöyle özetliyor:
Şiddetli kemik ağrısı
Multipl miyelom hastalığının en yaygın belirtisini kemiklerde zımba ile delinmiş gibi bir görüntüye sahip olan doku kaybı oluşturuyor. Hematoloji Uzmanı Prof. Dr. Mustafa Çetiner, doku kaybına bağlı olarak şiddetli kemik ağrısı ve kendiliğinden oluşan kırıklar gelişebileceğini belirterek, “Dolayısıyla şiddetli kemik ağrıları ve nedensiz kırıklarda bu hastalığı düşünmek gerekir” diyor.
Nedeni belirlenemeyen kansızlık
Plazma hücreleri tarafından işgal edilen kemik iliği normal fonksiyonunu yapamadığında bundan en çok kan hücreleri etkileniyor ve kansızlık oluşuyor. Hematoloji Uzmanı Prof. Dr. Mustafa Çetiner, bu nedenle yüksek sedimantasyon değeri olan ve nedeni gösterilemeyen kansızlık sorunu yaşayan orta yaş üstü hastalarda multipl miyelomun mutlaka akla gelmesi gerektiğini vurguluyor.
Sebebi anlaşılamayan böbrek yetmezliği
Multipl miyelomun bir diğer bulgusu ise nedeni anlaşılamayan böbrek yetmezliği olabiliyor. Anormal plazma hücrelerinin salgıladığı anormal proteinler böbreklerden atılırken fonksiyonlarını bozabiliyor. Kanda kalsiyum değeri yükselebiliyor ve buna bağlı olarak böbrek yetmezliği, yorgunluk, kalp ritim bozukluğu, mide bulantısı ile kusma gibi sorunlar ortaya çıkabiliyor.
