Batı ülkelerinde her 37 saniyede bir kişi toplardamar pıhtılaşması olarak bilinen, venöz tromboemboli hastalığı yüzünden hayatını kaybediyor. Hastalığa bağlı olarak her yıl 3 milyondan fazla kişi, yaşama veda ediyor. Dünya üzerindeki her dört ölümden birinin nedeni olan venöz tromboemboli nedir? Okan Üniversitesi Hastanesi Kardiyovasküler Cerrahi Uzmanı Dr.Öğr.Üyesi Salih Salihi açıklıyor.

Venöz tromboemboli hastalığı, derin yerleşimli toplardamarlarda kanın pıhtılaşması ile damarların tıkanması anlamına gelir. Pıhtı genellikle; diz altında baldır kaslarındaki toplardamardan başlar ve yukarıya, uyluk ve kasık toplardamarlarından akciğer damarlarına ulaşabilir. 

Kanser hastaları, sigara kullananlar ve hamile kadınlarda kan pıhtılaşmaya eğilim gösterir. En büyük risk faktörü hareketsizliktir. Ayrıca; uzun süre yatan hastalar, beyaz yakalı çalışanlar, ofis çalışanları, trafikte uzun süre kalan ve uzun uçak yolculuğu yapan kişiler derin ven trombozu riski altındadır. Bir diğer risk grubu ise otomatik vites araba kullananlardır. Düz vitesli araba kullananlar daha şanslı oluyor, çünkü düz vitesli araba kullanırken, bacakları ileri geri hareket ettirmek açısından çok faydalıdır.

En önemli belirtisi; aniden başlayan ve çoğu zaman baldır bölgesinde oluşan ağrı ve gerginlik hissidir. Ayrıca derin ven trombozunda oluşan pıhtının büyüklüğü ve seviyesine bağlı olarak, baldırın şişmesidir. Baldırda renk ve sıcaklık değişiklikleri de görülebilir.

Toplardamar pıhtılaşması, hayatı tehdit eden, tedavi edilmediğinde başta akciğerler olmak üzere kalp ve tüm organların çalışmasını etkileyen ciddi ancak önlenebilir bir hastalıktır. 

•Ailede venöz tromboemboli hikayesi olan kişiler, kontrol için doktora başvurulmalıdır. Zira bu hastalığın genetik etkisi vardır.

•Uzun süre hareketsiz kalınmamalıdır, özellikle baldır kaslarını çalıştıracak hareketler yapılmalıdır. Ara sıra kalkıp yürümek ve günde 30-60 dakikalık canlı bir yürüyüş yapmak önemli önlemlerden bazılarıdır. Burada amaç kanın birikmesini durdurmak ve bacaklardaki kan dolaşımını hareketli tutmaktır. Oturuyorken bile bazı baldır egzersizleri yapılabilir.

•Uzun süreli uçak, tren, araba veya otobüs seyahatleri yapıldığında ara sıra koridorda ileri geri küçük yürüyüşler yapılmalıdır. 

•Özellikle risk grubunda olan kişiler basınçlı varis çorabı giymelidir.

•Sıcak havalarda özellikle susuz kalınmamalıdır, alkol, kafein ve uyku ilaçlarından kaçınılmalıdır.

•Kilolu olanların kilo vermeleri gerekmektedir.

•Risk altında olan kişiler araba alırken düz vitesli tercih etmeleri gerekmektedir.