Makina Mühendisleri Odası Kocaeli Şube Gebze İlçe Temsilciliği Yürütme Kurulu Başkanı Sinan Yücel, "LPG’li araçlarda kamusal denetimin ortadan kaldırılması ölümlere davetiye çıkarıyor" dedi.

Kamuoyunca bilindiği üzere, alternatif enerji kaynaklarına (LPG, CNG, LNG vb.) dönüşmüş olan araçların TMMOB Makina Mühendisleri Odası tarafından yapılan kamusal denetimleri, T.C. Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından 24 Haziran 2017 tarih ve 30106 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 'Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'te yapılan değişikliklerle ülkemizde yaygın olarak yapılan yakıt sistemi tadilatı uygulaması olan araçların LPG/CNG’ye dönüştürülmesi işlemi tümüyle denetimsiz hale getirilerek firmaların beyanına bağlanmıştır.

Yönetmelikte yapılan bu değişiklik ile Odamızın kamusal denetim yetkisi tamamen ortadan kaldırılmaktadır. Denetim ve kontrol, sektörde faaliyet gösteren ve giderek denetimsiz ve kontrolsüz bir şekilde faaliyet yürütecek olan firmaların inisiyatifine bırakılmaktadır. Bu uygulama ile ülkeye yasa dışı yollardan LPG KİT’i ve malzeme girişi ile standart dışı yerli üretim artacak, tekniğine uygun olmayan LPG araç dönüşümleri başlayacak, haksız rekabet koşulları artacak, yetkili mühendis istihdamı azalacak, sektörde disiplinsizlik, denetimsizlik ve kontrolsüzlük had safhaya ulaşacaktır.

Öncelikle belirtmek isteriz: Kamusal denetim mekanizmasının kaldırılması, 2004 yılı sonu-2005 yılının ilk aylarındaki LPG’li araç patlamalarından hatırlanacağı üzere, facialara ve ölümlere davetiye çıkartmak anlamına gelmektedir.

Zira Yönetmelikte yapılan bu değişiklikle inisiyatif, 1999 sonu-2005 arasında olduğu gibi, giderek denetimsiz olarak faaliyet yürütecek olan firmalara bırakılmaktadır. Bu uygulama ile ülkeye kaçak LPG KİT’i ve malzeme girişi ile standart dışı yerli üretim artacak, tekniğe uygun olmayan LPG araç dönüşümleri başlayacak, haksız rekabet koşulları yaratılacak, yetkili mühendis istihdamı azalacak; sektörde disiplinsizlik ve denetimsizlik had safhaya ulaşacaktır.

Kamusal denetim Bakanlık eliyle tamamen ortadan kaldırılmaktadır. Araçların LPG’ye ilk dönüşümüne ilişkin düzenlenen Montaj Tespit Raporu piyasada serbestçe düzenlenebilecektir. Gaz Sızdırmazlık Raporu uygulaması tamamen kaldırılmakta, standartlara uygun dönüşümü yapılmayan ve kontrol edilmeyen araçlar trafikte sorun yaratacak ve kazalara sebebiyet verecektir.

Tescile esas LPG/CNG araçların yakıt sistemi montaj ve son kontrollerine ilişkin sürecin bugün geldiğimiz noktada konunun daha iyi kavranabilmesi için 22 yıllık uygulamanın dönemsel kesitlerinin sonuçları ile birlikte değerlendirilmesi gerekmektedir.

Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği ve Bakanlıkça herhangi bir denetim mekanizmasının oluşturulmadığı 1995–1998 yılları arasında yaklaşık 300 bin araç LPG’ ye dönüştürülmüştür. Mühendis istihdam etmeyen, dönüşüm firmalarında çalışan elemanların eğitilerek belgelendirilmediği standart dışı malzemenin kullanıldığı ve projesiz dönüştürülen araçlar; günümüzde olduğu gibi o dönemde de kamu vicdanını yaralayan birçok ölümlü kazaya neden olmuştur.

LPG araç dönüşümü yapan firmalara “İmalat Yeterlilik Belgesi” verilmesi ile mühendislere “Mühendis Yetki Belgesi” verilmesine ilişkin 05.03.1998 tarihli Bakanlık Protokolü ile odamız yetkilendirilmiştir.

Bu protokol çerçevesinde sektörde çalışacak mühendislerin eğitilerek belgelendirilmesi yetkili dönüşüm firmalarının kayıtlarının tutulması projesine uygun montajının yapılıp yapılmadığı standart malzemenin kullanılıp kullanılmadığı yetkili firmalarda belgelendirilmiş mühendislerin çalıştırılıp çalıştırılmadığı kontrolleri yapılarak odamızca kayıt altına alınmıştır.

27.12.1999 tarihinde imzalanmış olan protokol bakanlık tarafından tek yanlı olarak fesih edilmiştir. Bunun sonucu olarak sektörün denetim ve kontrolü sektörde faaliyet gösteren ve giderek denetimsiz kalan firmaların inisiyatifine bırakılmıştır.

Bu uygulama sonucu LPG Kiti ve malzeme girişi ile standartlar dışı yerli üretim artmış, yasal olmayan LPG araç dönüşümleri hızlanmış, haksız rekabet koşulları yaratılmış, yetkili mühendis istihdamı azalmış; sektörde disiplinsizlik ve denetimsizlik had safhaya ulaşmıştır.

Geçmişte dönüştürülmüş ve büyük bir çoğunluğu standart dışı olan birçok araca firmalarca “Montaj Tesbit Raporu” ve istenen diğer belgeler düzenlenerek bu araçlar sözde “yasal statü”ye kavuşturulmaktaydı. Sorun öyle büyük bir boyuta ulaşmıştı ki, birçok firma başka illerde tescilli ve hiç görmediği çok sayıda araca ticari kaygılarla belge düzenlenmekteydi.

Yani dönüşümü yapan firma yaptığı işin “standartlara, ilim ve fen kurallarına uygun olduğunu, standartlara uygun malzeme kullanıldığını, dönüştürdüğü aracın gaz sızdırmadığını” beyan etmekte, kendi yaptığı işe kendisi onay vermekteydi. Dönüştürülen araçların son kontrolünde hiçbir kamusal denetimin yapılmadığı, böylesi bir boşluk ortamında, standart dışı dönüştürülen araçların yol açtığı kazalardan dolayı birçok insanımızın yaşamını yitirdiği, yaralandığı ve trilyonlarca lira maddi kayıpların oluştuğu bilinen bir gerçekliktir.

LPG’ye dönüşümü yapılan araçların son kontrollerini yapma ve montaj tesbit raporu düzenleme yetkisi 2000 yılı öncesinde olduğu gibi 11 Nisan 2005 tarihinde odamıza yeniden devretmiştir. Başlayan denetimler neticesinde yapılan yeni uygulamalar ile sektördeki disiplinsizlik ve denetimsizliğin üstüne gidilerek, yetkili firmalarca dönüştürülen her araç tek tek MMO’nun uzman mühendislerince kontrol edilmekte ve Montaj Tesbit Raporu Odamız tarafından gerekli kontroller yapıldıktan sonra onaylanmaktadır.

Yönetmelikte yapılan bu değişiklikle Odamızın denetim yetkisi tamamen ortadan kaldırılmakta denetim ve kontrolü, sektörde faaliyet gösteren ve giderek denetimsiz olarak faaliyet yürütecek olan firmaların inisiyatifine bırakılmaktadır. Bu uygulama ile ülkeye kaçak LPG KİT’i ve malzeme girişi ile standart dışı yerli üretim artacak, tekniğe uygun olmayan LPG araç dönüşümleri başlayacak, haksız rekabet koşulları yaratılacak, yetkili mühendis istihdamı azalacak; sektörde disiplinsizlik ve denetimsizlik had safhaya ulaşacaktır.

Kamusal denetimin tamamen Bakanlık eliyle ortadan kaldırıldığı bu durumda; araçların LPG’ ye ilk dönüşümüne ilişkin Montaj Tespit Raporu piyasada serbestçe düzenlenebildiğinden ve Gaz Sızdırmazlık Raporu uygulaması tamamen kaldırıldığında standartlara uygun dönüşümü yapılmayan ve kontrol edilmeyen araçlar trafikte sorun yaratacak ve LPG kaynaklı kazalara sebebiyet vereceklerdir.