KOCAELİ (AA) - ŞENGÜL AZBAY - Gebze Teknik Üniversitesi (GTÜ) Harita Mühendisliği Bölümü tarafından, Marmara Denizi'nde görülen müsilajın (deniz salyası) optik ve termal uydu görüntüleri kullanılarak yoğunluk ve zamansal değişim haritaları çıkarıldı.

GTÜ Mühendislik Fakültesi Dekanı ve Harita Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Taşkın Kavzoğlu, AA muhabirine, müsilajın yayılımının ortaya çıkmasının ardından uydu görüntüleriyle ilgili İleri Uzaktan Algılama Teknolojileri Laboratuvarında analiz çalışmaları başlattıklarını söyledi.

Çalışma kapsamında optik ve termal görüntülerden faydalandıklarını, şimdi de radar görüntülerini incelediklerini aktaran Kavzoğlu, deniz suyunun birkaç metre derinliklerine nüfuz edebilen ve hava şartlarından etkilenmeyen büyük dalga boylu radar görüntüleriyle ilgili süreçlerin devam ettiğini kaydetti.

Bahar dönemi olduğu için bulut geçişlerinin çok yaşandığını, radar görüntüleri sayesinde bulut etkisinden kurtularak analizler gerçekleştirdiklerini belirten Kavzoğlu, optik görüntülerle yaptıkları analizlerin çok kıymetli sonuçlar verdiğini dile getirdi.

- "Bu Türkiye'de ilk harita"

Kavzoğlu, sadece uydu görüntüsünü paylaşmadıklarını, metrik olarak tüm ölçümleri yapabildiklerini ifade ederek, "Bu Türkiye'de ilk harita." dedi.

Kullandıkları algoritmalarla yüzde 99 doğruluk elde ettiklerini, Bursa, İstanbul, Yalova, Kocaeli bölgesini içine alan havzayı çalıştıklarını anlatan Kavzoğlu, 14 Mayıs'ta aldıkları uydu görüntüsünde müsilajın Gemlik Körfezi'nde yoğunluk gösterdiğini belirlediklerini bildirdi.

Aynı dönemde İstanbul tarafında az miktarda müsilaj görüldüğüne, İzmit Körfezi'nde hemen hemen hiç müsilajın ortaya çıkmadığına işaret eden Kavzoğlu, şöyle devam etti:

"İzmit Körfezi'ne doğru, akıntılarla görülmeye başlandığını tespit ettik. İstanbul'da çok azdı, Gemlik'te çok yoğundu. 14 Mayıs'ta çalıştığımız bölgede, yaklaşık 50 kilometrekarelik bir alanı kapsıyordu. 5 günlük periyotlarla ölçüm yapıyoruz. Her 5 günde bir bunun çok ciddi şekilde çoğalmaya başladığını gördük. Buna müsilaj patlaması diyoruz. Şu anda 100 kilometrekarelik bir alana yayıldı.

Metrik olarak ölçümleri tamamlandı, haritalandı. Nerelerde ne kadar olduğunun bilgisi elimizde var. Biz sadece optik değil, termal görüntülerle de çalıştık. Termal görüntü bize neyi veriyor? Müsilajın kalın bir tabaka oluşturduğu yerlerde ısınma nedeniyle daha çok çoğaldığını gördük."

- "Marmara Denizi'nde su ısınıyor"

Prof. Dr. Kavzoğlu, yaptıkları çalışmalarla Marmara Denizi'nin ısı haritasını da çıkardıklarına dikkati çekerek, şu bilgileri paylaştı:

"Marmara Denizi'nde su ısınıyor. 1970'lerde ortalama 2,5 derece bir artışın olduğunu biliyorduk. Marmara Denizi'nin orta kısımlarında 14 dereceler, 13,5 dereceleri ölçerken, müsilajın olduğu alanlarda 17,5 dereceleri gördük. Bugün daha da artmış olabilir çünkü haziran görüntülerinin işlenmesi halen devam ediyor. Yaklaşık 18 derecelik bir ısıya yaklaşmış durumda. Isındıkça oksijeni tüketiyor, çoğalıyor ve aşağıya doğru kendini yayıyor. Bu da canlılar için çok büyük bir tehdit oluşturacak."

Deniz salyası ile ilgili literatür araştırması da yaptıklarının altını çizen Kavzoğlu, dünyada 1900'lı yıllarda ilk Adriyatik Denizi'nde başlayan müsilaj olayının o bölgede sürekli tekrarlandığını, bilim insanlarının bu alanda önemli çalışmalar yaptığını kaydetti.

Kavzoğlu, literatürde 2007'de Marmara Denizi'nde görülen müsilajın da yer aldığına değinerek, yaptıkları çalışmayla ilgili makalenin temmuz ayında hem ulusal hem uluslararası dergilerde yayınlanacağını bildirdi.

- "10 gün içerisinde yüzde 41 civarında artış oldu"

Laboratuvarda çalışmalara devam ettiklerini anlatan Kavzoğlu, "Denizin içerisindeki alanlarda modelleme yapabiliyoruz. Bu hareketlerin sonucunda ne kadar çoğalacak, bu iş ne zaman biter ile ilgili modelleme yapabiliyoruz. Azalmaya başladığında da ne zaman sonlanacağı konusunda bilgi verebileceğiz. Artış başlangıçta çok hızlı oldu. 10 gün içerisinde yüzde 41 civarında artış oldu." ifadelerini kullandı.

Kavzoğlu, müsilajın deniz altına ne kadar yayıldığıyla ilgili deniz biyoloğu, çevre mühendisi ve deniz ekolojisi alanında çalışanlarla iş birliği içerisinde olduklarını belirterek, "İstanbul ve Kocaeli kıyılarında, 6 kameralı drone ile kıyı bölgelerinde haritalandırma yapacağız. Alınan önlemlerin de etkisini bu şekilde takip edeceğiz. Kıyılarda zamansal olarak nasıl azalıyor, bunu izleyeceğiz. Bundan sonraki süreçte deniz altını da modellemek, haritalamak istiyoruz." diye konuştu.

Prof. Dr. Kavzoğlu, hava şartları ve kirletici etmenlerin etkisinin sürmesi durumunda haziran ayında deniz salyası alanlarının artabileceğini sözlerine ekledi.